Zanim zaakceptujesz plik do druku. Błędy edytorskie
Gdyby stworzyć plebiscyt największych wtop branżowych, z pewnością wysoką pozycję zajęłoby w nim dostarczenie klientowi materiałów reklamowych z literówką w jego firmowych danych. Prawidłowe przygotowanie pliku do druku to jedna rzecz. Ale druga, równie ważna, to przygotowanie go pod względem edytorskim. Podpowiadamy, jak ustrzec się niemiłych wpadek na końcowym etapie pracy nad projektem. Jest też konkurs!
Ponieważ to ja jestem koleżanką z biurka obok, o której wspominał Edwin w ostatnim wpisie o projektowaniu ulotek, poczułam się wywołana do odpowiedzi. Z punktu widzenia tej koleżanki, czyli mojego, sprawa nie jest tak oczywista. Sprawdzenie projektu pod kątem językowym, a szerzej pod kątem ewentualnych błędów edytorskich, to zadanie tyleż odpowiedzialne, co złożone.
Przede wszystkim, poprawności projektu powinni dopilnować do spółki copywriter, DTP-owiec i grafik. Jednak zdarza się, że brakuje któregoś z nich, ktoś niekoniecznie posiada dostateczne kompetencje lub po prostu, jak każdy człowiek, pomylił się albo czegoś nie dopatrzył. Jeśli więc jesteś ostatnim ogniwem procesu kreacji: zleceniodawcą, osobą zatwierdzającą plik do druku albo choćby i pomocną koleżanką, ten wpis jest dla Ciebie.
Na potrzeby nauki załóżmy, że mamy do czynienia z projektem wielostronicowym, zawierającym większą ilość tekstu i grafiki, jak np. katalog. Większość poniższych zasad znajduje również zastosowanie w skromniejszych drukach, takich jak ulotki a nawet wizytówki.
Ważna sprawa: jeżeli jest to możliwe, końcowych oględzin projektu dokonujemy nie tylko na monitorze komputera, lecz także na wydruku. Na papierze po prostu więcej widać, łatwiej też skupić się na detalach. Tzw. korekta papierowa to powszechna praktyka, i nie dlatego, że stanowi piękną tradycję albo że fajnie jest marnować papier, ale właśnie z wyżej wymienionych powodów. Mówi się, że papier jest cierpliwy. Jest również bezlitosny - w odsłanianiu wszelkich niedociągnięć.
Korekta tekstu
Przeciętnie ogarnięty człowiek podczas czytania obejmuje wzrokiem kilka słów naraz, nawet jeśli nie jest tego świadomy. Nasze leniwe mózgi nie składają przy tym całego tekstu za każdym razem od nowa, lecz korzystają z wcześniej wyuczonych schematów, do których dopasowują to, co akurat widzą. Daletgo wałśnie jetsemśy w satnie oczdytać nwaet teskt, w kótyrm lteiry są poimesznae. Ta umiejętność znacznie ułatwia i przyspiesza lekturę, ale podczas sprawdzania tekstu obraca się na niekorzyść sprawdzającego. Łatwo nie zauważyć pojedynczej literówki, braku znaku diakrytycznego (np. kreski nad "ś" lub ogonka przy "ą") albo uciętego wyrazu.
Żeby pozbawić tekst usterek językowych różnego typu, najlepiej przeczytać każdy jego fragment dwa razy. Za pierwszym razem "normalnie", tak jak to zwykle robimy. W ten sposób uda się wyłapać błędy składniowe i stylistyczne (których, nawiasem mówiąc, na tym etapie już nie powinno być). Przynajmniej te grubsze - zazwyczaj nawet bez szczególnie zaawansowanej wiedzy na temat języka polskiego od razu widać, że "coś tu nie gra". Oczywiście znajomość zasad ortografii i interpunkcji jest bardzo wskazana, ale to w zasadzie temat na całego, osobnego bloga, więc tutaj sobie darujemy.
Za drugim razem przypominamy sobie, jak to było w pierwszej klasie podstawówki i czytamy literka po literce, wyraz po wyrazie. Niełatwo się przestawić na taki sposób lektury i przy okazji jest to zabójczo nudne zajęcie, ale charakteryzuje się wysoką skutecznością w wyłapywaniu tych drobniejszych baboli.
Sieroty, wdowy, bękarty i szewcy
Co je łączy? To potoczne nazwy błędów w składzie. Cała czwórka działa w niecnej szajce tzw. zwisów i zrobi wiele, aby tekst wyglądał niechlujnie. Wdowa to pojedynczy wyraz (lub dwa krótkie wyrazy, w każdym razie coś, co zajmuje mało miejsca), pozostawiony samotnie w linijce na końcu akapitu. Bękart - ostatni wiersz akapitu znajdujący się na początku nowej strony lub kolumny (ogólnie łamu). Szewc jest jego odwrotnością, polega na umieszczeniu pierwszego wiersza nowego akapitu na końcu strony lub kolumny.
Na osobną uwagę zasługuje sierota, czyli krótki spójnik lub przyimek umiejscowiony na końcu wiersza. Zwykle przyjmuje się, że krótki to taki, który ma nie więcej niż trzy litery. Ostatnim słowem wiersza nie może być zatem "i", "ale", "ani", "nad", "pod", "w", "z" i tym podobne. Jeżeli kolumna tekstu jest bardzo wąska, bękarty siłą rzeczy są akceptowalne - inaczej sensowny skład byłby niewykonalny.
Sojusznikiem w walce z sierotami, zresztą w układaniu tekstu w ogóle, jest spacja niełamliwa. Pozwala "przykleić" niewygodny wyraz do kolejnego, a tym samym przenieść go do następnego wiersza.
Sojusznikiem w walce z sierotami, zresztą w układaniu tekstu w ogóle, jest spacja niełamliwa. Pozwala "przykleić" niewygodny wyraz do kolejnego, a tym samym przenieść go do następnego wiersza.
Przenoszenie wyrazów
Jak nietrudno się domyślić, nie jest dowolne. Na ogół intuicyjnie przenosimy wyrazy zgodnie z tym, jak są podzielone na sylaby i wychodzi poprawnie, ale zagadnienie ma znacznie więcej aspektów. Kilka użytecznych hintów:
• jeżeli przenosimy wyraz, w którym następują po sobie dwie takie same litery, np. "oddech" czy "idylla", to dzielimy go właśnie pomiędzy tymi literami: "od-dech", "idyl-la";
• jeżeli na końcu wiersza wypadnie półpauza (nazywana nie do końca poprawnie myślnikiem) lub łącznik (ta krótka kreska łącząca wyrazy), to nowy wiersz również powinien zaczynać się od półpauzy lub łącznika;
• raczej nie powinno się przenosić nazw własnych, szczególnie imion i nazwisk.
• jeżeli na końcu wiersza wypadnie półpauza (nazywana nie do końca poprawnie myślnikiem) lub łącznik (ta krótka kreska łącząca wyrazy), to nowy wiersz również powinien zaczynać się od półpauzy lub łącznika;
• raczej nie powinno się przenosić nazw własnych, szczególnie imion i nazwisk.
Po więcej (znacznie, znacznie więcej) pokręconych reguł odsyłam do biblii polonistów, czyli słownika PWN.
Światło
Innymi słowy wolne pole w tekście i wokół niego. Nic. Bardzo ważne nic, ponieważ od światła (i od kroju czcionki) zależy odbiór wizualny tekstu, to czy będzie się go łatwo czytać. Dobrze, gdy światła jest odpowiednio dużo, wtedy tekst staje się przejrzysty.
Interlinie
Światło pomiędzy wierszami. Koniecznie trzeba zwrócić uwagę, czy interlinie są równe. To także jeden z powodów, dla których drukuje się projekt przed sprawdzeniem: na papierze widać nawet niewielkie różnice w szerokości interlinii, podczas gdy na kompie - nie zawsze.
Wyrównanie tekstu
Tekst może być wyrównany do lewej strony, do prawej, wyśrodkowany lub wyjustowany, czyli wyrównany do obu marginesów, tak jak na tym blogu. Jeżeli jest dłuższy niż jedna linijka i nie jest np. adresem, numerem telefonu albo listą, powinien być wyjustowany. Wyrównanie do lewej, domyślne dla wielu komputerowych edytorów tekstu, wygląda źle i już, chyba że stanowi zamierzony element danego projektu graficznego.
Kerning
Światło pomiędzy literami. Często wyrównuje się tekst właśnie poprzez nieznaczne, prawie niewidoczne zmniejszenie lub zwiększenie odstępów między nimi. Warto więc zerknąć, czy DTP-owiec nie przeholował, i czy w związku z tym litery w którymś miejscu nie są zbyt ściśnięte lub rozstrzelone.
Oblewanie grafiki tekstem
Ilość światła powinna się zgadzać po każdej ze stron grafiki. Gdy u góry są 2 punkty odstępu tekstu od grafiki, to tak samo powinno być na dole i po bokach. Tekst lubi się sypać szczególnie wokół wyszparowanych grafik - obiektów wyciętych z tła i wklejonych w tekst, a więc takich, które mają nieregularne kształty.
Paginacja
Czyli numerowanie stron. Obecnie programy do składania tekstu automatyzują ten proces, ale mimo wszystko zdarzają się wpadki. Tu się wytnie, tam się skopiuje, gdzieś indziej jeszcze połączy dwa pliki i bałagan gotowy. Sprawdzamy nie tylko, czy numery są po kolei, lecz także czy zawsze znajdują się w tym samym miejscu na stronie i mają tę samą czcionkę.Powtarzalne elementy graficzne
Jeżeli logo firmy ma być na każdej parzystej stronie w prawym górnym rogu - to ma tam być. Jeżeli kolumny tekstu są rozdzielone pionową linią, to mają być rozdzielone linią wszędzie. I wszędzie linia musi mieć tę samą grubość oraz odcień. Jeżeli pewne pojęcia są przedstawiane w formie piktogramów (małych, uproszczonych obrazków), to tak właśnie mają być przedstawiane i trzeba sprawdzić, czy nie zostały pomylone. Jeżeli wypunktowanie na pięciu stronach ma formę kropek, to na szóstej nie powinno być nagle myślników. I tak dalej. Na tym polega ujednolicenie projektu.Koniec końców, korektor (a także adiustator) do nanoszenia poprawek używa znaków korektorskich. Celowo je pominęłam, ponieważ nie sądzę, żeby komuś się przydały. Na potrzeby druku ulotek czy nawet katalogów, wystarczy zwykłe "Heniek, weź to popraw, bo beznadziejnie wygląda". Stosowanie tutaj korektorskich hieroglifów byłoby, zdaje się, przerostem formy nad treścią Jeżeli jednak macie zapotrzebowanie na tego typu wiedzę, nie ma sprawy - powiedzcie śmiało, a będzie napisane.
KONKURS
Do wygrania jeden rabat 20% i dwa rabaty po 10% na cały koszyk zakupów w Viperprint, ważne do końca roku.
Zasady są proste:
1. Na ulotce poniżej jest pięć błędów.
2. Kto wyłapie najwięcej błędów, otrzymuje rabat 20%, dwie o kolejne osoby rabat 10%.
3. Jeśli kilka osób osiągnie taki sam zwycięski wynik, nagrodę otrzymuje ten, kto podał odpowiedź szybciej.
4. Konkurs trwa do poniedziałku 23.11.2015 do godziny 14.00. Wyniki ogłosimy do środy 25.11.2015 do godziny 16.00, w kolejnym wpisie na tym blogu.
5. Odpowiedzi podajemy W KOMENTARZACH NA BLOGU. Tylko podpisujcie się.
6. Każdy może zamieścić tylko JEDEN komentarz z odpowiedzią.
7. Pełną treść regulaminu znajdziecie tutaj.
Podpowiedzi:
1. Wszystkie błędy zostały wspomniane w powyższym artykule.
2. Są bezdyskusyjne, tzn. nie można o nich powiedzieć, że taki mógł być ewentualnie zamysł grafika.
Powodzenia!
Podziel się
1. w nagłówku w słowie przedsiebiorstwo brakuje ogonka przy ę
OdpowiedzUsuń2. pomiędzy 3 i 4 punktem złe ustawienie interlinii
3. w 8 punkcie gwiazdka zamiast kropki
4. w 9 punkcie błędy w kerning w słowie kruszywa
5. przy telefonie znaczek @
:)
Pozdrawiam
Tomek
1. Brak Ę w słowie "PRZEDSIEBIORSTWO" w Tytule
OdpowiedzUsuń2. Niewłaściwy odstęp pomiędzy roboty wyburzeniowe, a wszechstronne roboty ziemne
3. Nieprawidłowa kropka w wypunktowaniu orzy pozycji budowa dróg
4. Słowo kruszywa ma niewłaściwe odstępy między znakami
5. W danych adresowych przy numerze telefonu jest ikona adresu mailowego.
Pozdrawiam,
Arek
1) nierówne interlinie
OdpowiedzUsuń2) zły piktogram przy numerze telefonu,
3) niejednolite wypunktowanie
4) tekst oblewający obrazek
5) zbyt rozstrzelone litery
Anna Kwiatkowska
1. W słowie przedsiębiorstwo brakuje ę - ogonka
OdpowiedzUsuń2. Interlinia pomiędzy roboty wyburzeniowe, a wszechstronne roboty ziemne
3. Przy budowa dróg, gwiazdka zamiast kropki
4. W słowie kruszywa, niewłasciwe odstepy miedzy znakami
5. Przy numerze tleefonu ikona "małpki"
Maciej Dżugan :)
Ten komentarz został usunięty przez autora.
OdpowiedzUsuń1. Interlinia między roboty wyburzeniowe i wszechstonne roboty ziemne
OdpowiedzUsuń2. Gwiazdka zamiast kropki przy budowie dróg
3. W związku z punktem 2. tabulacja budowy dróg - tekst nie jest wyrównany z resztą.
4. Kerning w słowie kruszywa
5. Coś co chyba najbardziej mnie irytuje w projektach tj brak polskich liter - tu w słowie Przedsiębiorstwo
1. Brak ogonka przy ę w wyrazie Przedsiębiorstwo.
OdpowiedzUsuń2. 3 i 4 podpunkt zbyt blisko siebie, za mało światła.
3. Przedostatni podpunkt zamiast kropki jest gwiazdka.
4. Przy telefonie znaczek @.
5. W ostatnim podpunkcie kerning w słowie kruszywa.
Agnieszka Niewiara
1. w nagłówku w słowie przedsiebiorstwo brakuje ogonka "ę"
OdpowiedzUsuń2. pomiędzy 3 i 4 punktem brak odstępu
3. w 8 punkcie gwiazdka zamiast kropki
4. w 9 punkcie błędy w kerning w słowie kruszywa
5. Brzydkie i niezgrywające się cienie przy znakach drogowych
6. przy telefonie znaczek @
7. Dodatkowo w nagłówku za blisko krawędzi są umieszczone elementy graficzne.
1 przesuniecie w górę "wszechstronne roboty ziemne"
OdpowiedzUsuń2 gwiazdka zamiast kropki przy "budowa dróg"
3 przesunięta w lewo "budowa dróg"
4 słowo "kruszywa" ma nierówne odstępy między literami
5 ikonka @ przed nr telefonu
6 brak ę w przedsiębiorstwo
1. przedsiębiorstwo - brakuję ę
OdpowiedzUsuń2. miedzy podpunktem 2 i 3 jest zła interlinia
3. przedostatni podpunkt gwiazdka zamiast kropki
4. słowo kruszywa - błędne odstępy między znakami
5. przy numerze telefonu znaczek @
i uwaga...
6. błędny adres strony www ;)
W nagłówku brak Ę, dziwny odstęp pomiędzy punktami 3 i 4, przedostatni punkt gwiazdka zamiast kropki, odstępy liter w słowie "kruszywa", małpa zamiast telefonu na końcu :)
OdpowiedzUsuń1. Nagłówek w słowie BURZYCIEL pomiędzy C i I kerning
OdpowiedzUsuń2. Słowo BURZYCIEL jest innej szerokości niż podpis PRZEDSIEBIORSTWO REMONTOWE
3. W słowie PRZEDSIĘBIORSTWO brakuję polskiego znaku "Ę"
4. Interlinia pomiędzy "roboty wyburzeniowe" a "wszechstronne(...)"
5. Mniejsza kropka przy 'budowa dróg" przez co wyraz jest trochę na lewo
6. Kerning w słowie kruszywa
7. @ przy nr. tel.
8. tel. zamiast tel.: (brak dwukropka)
w wyrazie "przedsiebiorstwo" nie zastosowano polskiego znaku - "przedsiĘbiorstwo"
OdpowiedzUsuńsą złe odstępy dla 3 i 4 linijki usług, przy pozycji "budowa dróg" jest gwiazdka zamiast kropki, przy wyrazie "kruszywa" są złe odstępy od literek, przy telefonie jest ikonka "małpy" zamiast ikonka telefonu, są źle ustawione efekty cieni za znakami i pachołkami
1. Brakuje ę w słowie przedsiębiorstwo
OdpowiedzUsuń2. Niewłaściwy odstęp między wierszami roboty... a wszechstronne...
3. Zbyt duże światło w słowie kruszywa
4. Ikona @ przy nr telefonu
5. * zamiast kropki w wypunktowaniu
Pozdrawiam
Przemysław Momot :-)
1. Brakuje ę w słowie przedsiębiorstwo
OdpowiedzUsuń2. Niewłaściwy odstęp między wierszami roboty... a wszechstronne...
3. Zbyt duże światło w słowie kruszywa
4. Ikona @ przy nr telefonu
5. * zamiast kropki w wypunktowaniu
Pozdrawiam
Przemysław Momot :-)
Bardzo fajny artykuł. Jak wiadomo ufać znaczy kontrolować!
OdpowiedzUsuńDobry tekst, aż by się chciało kilku klientom podesłać... :)
OdpowiedzUsuńBardzo mi sie tu podoba ciekawe informacje !
OdpowiedzUsuńPolecam firmę www.ccsdruk.pl – tworzą niesamowite projekty!
OdpowiedzUsuńW mojej ocenie warto dać szansę www.ccsdruk.pl drukarnia z bardzo bogatą ofertą.
OdpowiedzUsuńWysoka jakość wizytówek? Polecam www.ccsdruk.pl.
OdpowiedzUsuń